Nuôi tôm công nghệ cao được kỳ vọng sẽ thúc đẩy ngành tôm Việt Nam phát triển mạnh mẽ, gia tăng sản lượng và giảm giá thành sản xuất. Tuy nhiên, con đường này vẫn đầy rẫy những thách thức.

Chi phí đầu tư cao: Để chuyển từ mô hình nuôi truyền thống sang nuôi tôm công nghệ cao, người nuôi cần vốn đầu tư lớn. Ước tính, mỗi hecta cần khoảng 1 tỷ đồng, bao gồm 400 – 500 triệu đồng cho cơ sở hạ tầng và tương đương cho chi phí vận hành vụ nuôi đầu tiên. Do tỷ lệ thành công tối đa chỉ đạt 80 – 90%, người nuôi cần chuẩn bị vốn cho ít nhất 3 vụ để đảm bảo duy trì sản xuất nếu gặp rủi ro ban đầu.

Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao: Việc vận hành các trang trại nuôi tôm công nghệ cao đòi hỏi nhân lực có trình độ và kỹ năng chuyên môn. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nhân lực này còn thiếu, do công tác đào tạo chưa gắn với nhu cầu thực tế và nhiều lao động có trình độ thường chọn làm việc cho các công ty cung ứng vật tư với mức lương và cơ hội thăng tiến tốt hơn.

Hạ tầng cơ sở chưa đồng bộ: Hệ thống thủy lợi tại nhiều vùng nuôi còn thiếu và không đồng bộ giữa cấp và thoát nước, trong khi nuôi tôm công nghệ cao yêu cầu lượng nước lớn. Mạng lưới điện 3 pha phục vụ nuôi tôm hiện chỉ đáp ứng chưa tới 50% diện tích nuôi, gây khó khăn cho việc áp dụng công nghệ cao dù người nuôi có đủ điều kiện về đất đai và vốn.

Chất lượng con giống và môi trường nước: Chất lượng con giống đóng vai trò quyết định đến tỷ lệ thành công và hiệu quả kinh tế trong nuôi tôm. Tuy nhiên, hiện nay, chất lượng con giống và nguồn nước chưa đảm bảo, tạo ra rủi ro lớn cho nghề nuôi tôm công nghệ cao.

Biến động thị trường và giá cả: Sản xuất tôm công nghệ cao tạo ra sản lượng lớn, nhưng thị trường tiêu thụ còn hạn hẹp và không ổn định. Bài toán “được mùa mất giá” vẫn là thách thức lớn, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của mô hình này.

Suy giảm năng suất: Tại Bạc Liêu, diện tích nuôi tôm siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao tăng từ 76 ha năm 2015 lên 4.607 ha năm 2022. Tuy nhiên, năng suất bình quân giảm từ 20,66 tấn/ha năm 2015 xuống còn 16,28 tấn/ha trong 6 tháng đầu năm 2023, cho thấy xu hướng giảm hiệu quả trong mô hình này.

Những thách thức trên đòi hỏi sự đầu tư bài bản, chính sách hỗ trợ thiết thực từ Nhà nước và sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan để phát triển bền vững ngành tôm công nghệ cao tại Việt Nam.