Thủy Sản Miền Tây
Thực khuẩn thể (bacteriophage) đang nổi lên như một giải pháp sinh học hiệu quả và bền vững trong việc phòng và trị các bệnh do vi khuẩn gây ra ở tôm, đặc biệt là các loài thuộc chi Vibrio – nguyên nhân chính gây ra các bệnh nguy hiểm như hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS) và bệnh phân trắng (WFD).
🦠 Thực khuẩn thể là gì và hoạt động ra sao?
Thực khuẩn thể là virus chuyên biệt chỉ tấn công vi khuẩn. Chúng bám vào vi khuẩn mục tiêu, tiêm vật liệu di truyền vào bên trong, nhân lên và phá vỡ tế bào vi khuẩn, giải phóng các thực khuẩn thể mới để tiếp tục chu trình. Quá trình này được gọi là chu kỳ tan (lytic cycle), giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà không ảnh hưởng đến vi sinh vật có lợi trong hệ sinh thái ao nuôi.
🧪 Nghiên cứu và ứng dụng thực tế
✅ 1. Giảm tải lượng vi khuẩn Vibrio hiệu quả
Một nghiên cứu tại Trường Đại học Cần Thơ cho thấy, sau khi sử dụng thực khuẩn thể để điều trị tôm thẻ chân trắng nhiễm Vibrio parahaemolyticus, mật độ vi khuẩn trong gan tụy giảm mạnh từ 2,3 x 10⁵ CFU/con xuống còn 1,1 x 10² CFU/con chỉ sau 2 ngày. Tôm phục hồi nhanh, ăn trở lại và mô gan tụy cải thiện rõ rệt.
✅ 2. Ứng dụng tại Ấn Độ: Sản phẩm V Phages Hatchery
Tại Ấn Độ, sản phẩm V Phages Hatchery – hỗn hợp thực khuẩn thể chống lại các loài Vibrio như V. harveyi, V. alginolyticus, V. campbellii – đã được áp dụng trong sản xuất tôm giống. Kết quả cho thấy tải lượng Vibrio trong bể nuôi giảm từ 10⁶ CFU/mL xuống còn 10³ CFU/mL sau 24–48 giờ xử lý.
✅ 3. Tăng năng suất và hiệu quả kinh tế
Một thử nghiệm tại Việt Nam cho thấy, việc bổ sung thực khuẩn thể vào thức ăn tôm giúp tăng tỷ lệ sống, cải thiện hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR), và nâng cao năng suất. Tổng doanh thu trên mỗi mẫu Anh đạt 624.560 rupee, cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng sử dụng men vi sinh (491.238 rupee).
🧬 Ưu điểm nổi bật của thực khuẩn thể
- Chuyên biệt cao: Chỉ tiêu diệt vi khuẩn mục tiêu, không ảnh hưởng đến vi sinh vật có lợi.
- Không gây tồn dư: Không để lại dư lượng trong tôm, đảm bảo an toàn thực phẩm.
- Tự nhân bản: Tăng sinh trong môi trường có vi khuẩn mục tiêu, duy trì hiệu quả lâu dài.
- Giảm kháng thuốc: Hạn chế sử dụng kháng sinh, góp phần ngăn chặn tình trạng kháng kháng sinh.
📸 Hình ảnh minh họa
Dưới đây là một số hình ảnh về thực khuẩn thể và ứng dụng trong nuôi tôm:
Hình ảnh minh họa thực khuẩn thể tấn công vi khuẩn Vibrio.
📌 Kết luận
Thực khuẩn thể đang mở ra hướng đi mới trong phòng và trị bệnh vi khuẩn cho tôm, đặc biệt trong bối cảnh kháng sinh ngày càng mất hiệu quả. Với khả năng tiêu diệt vi khuẩn mục tiêu, không gây tồn dư và thân thiện với môi trường, thực khuẩn thể hứa hẹn sẽ trở thành công cụ đắc lực trong nuôi trồng thủy sản bền vững.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc tư vấn về việc ứng dụng thực khuẩn thể trong mô hình nuôi tôm cụ thể, hãy cho tôi biết để hỗ trợ chi tiết hơn.
