Để nuôi một hecta tôm thẻ chân trắng (TTCT) thâm canh cần tới 11 – 26 tấn thức ăn và giá trị chiếm hơn 50% tổng chi phí đầu tư. Nếu quản lý thức ăn không tốt, giá thành nuôi tôm sẽ tăng, thức ăn dư thừa làm ô nhiễm môi trường…

TTCT có nhu cầu đạm chỉ vào khoảng 32 – 35%, thấp hơn so mức 40 – 45% của tôm sú. TTCT có thể ăn liên tục trong ngày, ăn thức ăn lơ lửng và khi đói có thể ăn nhiều loại thức ăn tự nhiên như tảo, chất vẩn, huyền phù. Hàm lượng ôxy hòa tan, nhiệt độ cũng ảnh hưởng nhiều đến sức ăn của TTCT. Một số hộ nuôi tôm đã thử nghiệm dùng thức ăn tôm sú để cho TTCT, nhất là trong thời điểm tháng cuối trước khi thu hoạch (thay cho thức ăn tăng trọng) cho thấy tốc độ tăng trưởng của tôm cao hơn, thời gian nuôi ngắn hơn. Tuy nhiên, việc làm này đòi hỏi người nuôi có trình độ quản lý ao nuôi rất cao, nếu không môi trường ao nuôi dễ bị ô nhiễm, phát sinh nhiều khí độc… ảnh hưởng đến sức khỏe tôm.

Để quản lý tốt thức ăn, trong tháng nuôi đầu tiên, người nuôi nên cho ăn chia làm 4 – 5 cữ/ngày để giúp tôm dần làm quen với môi trường nuôi mới. Xem bảng tham khảo cách cho ăn trong tháng đầu nuôi cho 100.000 con tôm:

Từ tháng thứ 2 trở đi có thể cho tôm ăn 3 – 4 cữ/ngày, lượng thức ăn cho tôm hàng ngày có thể dựa vào tổng trọng lượng đàn tôm bằng cách chài, đánh giá trọng lượng trung bình của một con tôm, ước lượng tỷ lệ sống và tính được trọng lượng bình quân của đàn tôm hiện có. Chú ý, không nên cho tôm ăn vào ban đêm nếu như hệ thống quạt nước, sục khí không đáp ứng đủ nhu cầu ôxy cho tôm.

Một số tình huống cần giám sát chặt chẽ để cho tôm ăn đúng nhu cầu:

Trong nuôi TTCT, việc kiểm tra sàn ăn để điều chỉnh lượng thức ăn cũng có nhiều khác biệt nhiều so tôm sú. Nhiều trường hợp, khi cho ăn người nuôi tôm phải duy trì ít nhất 1 dàn quạt hoặc duy trì 50% công suất quạt nên việc đánh giá nhu cầu ăn qua sàng là thiếu chính xác.

Ngoài việc kiểm tra lượng thức ăn tôm qua sàng ăn (khoảng 2 giờ sau khi bỏ sàn ăn), người nuôi cần quan sát đường ruột tôm TTCT để xác định lượng thức ăn cho tôm có đủ hay không để tăng hay giảm lượng thức ăn cho lần kế tiếp. Trong điều kiện bình thường, tôm ăn thức ăn công nghiệp thì đường ruột có màu nâu đen, nhưng khi thiếu thức ăn tôm sẽ ăn mùn bã hữu cơ, phân của chính nó nên đường ruột có màu đen.

Bài viết cung cấp quy trình sản xuất thức ăn cho động vật thủy sản và hướng dẫn bảo quản thức ăn đúng cách.

Nuôi trồng thuỷ sản là ngành sản xuất lương thực phát triển nhanh nhất trên thế giới và nó đã cho thấy tiềm năng tăng sản lượng nhằm đáp ứng nhu cầu về các sản phẩm cá và thủy sản để tiêu dùng cho con người. Sự gia tăng sản lượng nuôi trồng thủy sản phải được hỗ trợ bởi sự gia tăng tương ứng trong việc sản xuất thức ăn. Thức ăn là yếu tố trung tâm trong nuôi tôm/cá và chiếm tới 60% chi phí của quá trình nuôi.

Quy trình sản xuất thức ăn thủy sản

“Quy trình sản xuất”

Các bước sau đây liên quan đến việc sản xuất thức ăn nuôi trồng thuỷ sản nghiền, sàng, trộn, ép viên, sấy, đóng gói và lưu trữ thức ăn.

Các thành phần được sử dụng trong thức ăn nuôi tôm là: nguồn protein (bao gồm cả axit amin), nguồn năng lượng (COH), nguồn lipid (các axit béo thiết yếu), bổ sung vitamine , bổ sung khoáng chất, tăng trưởng/chất tăng sắc tố, thành phần cải thiện tính ngon miệng, thành phần cải thiện bảo quản / lưu trữ và các chất gắn kết.

“Nghiền”

Sau khi pha chế tất cả các thành phần phải trộn đều. Tất cả các thành phần rắn phải được xay ở kích thước đồng nhất nó cũng được gọi là nghiền thô. Điều này được thực hiện bằng cách sử dụng máy nghiền búa rồi đến máy micropulverizer. Nguyên liệu protein có nguồn gốc từ biển chứa hàm lượng chất béo cao phải được xay cùng với ngũ cốc và bánh dầu.

“Sàng lọc”

Vật liệu bột phải sàng để loại bỏ các vật liệu không mong muốn. Các thành phần này được truyền qua kích thước lưới tiêu chuẩn và sàng tới kích thước mong muốn.

“Trộn”

Sau khi sàng các vật liệu bột phải được cân theo công thức được trộn lẫn với nhau và đồng nhất vào một hỗn hợp thức ăn. Các chất lỏng như dầu cá, lecithin và nước có thể được thêm vào trong giai đoạn này.

Các phụ gia thức ăn, chất kết dính, vitamin và khoáng chất cần trộn với nước được thêm vào trong giai đoạn này. Tất cả các vật liệu phải được trộn đều nhau trong thời gian trộn có thể là 20-30 phút.

“Ép viên”

Hình thức cuối cùng của thức ăn được sản xuất dưới dạng viên. Ép viên là một quá trình trong đó hỗn hợp thức ăn được nén lại thành các miếng hình trụ. Việc đóng hộp được thực hiện chủ yếu bằng cách sử dụng máy ép viên. Áp suất, hơi nước, nhiệt độ và độ ẩm là những thông số chính cần thiết cho máy ép viên.

“Làm khô và đóng gói”

Sau khi thành dạng viên, thức ăn phải được sấy khô đến độ ẩm dưới 10%. Điều này là cần thiết cho thời hạn sử dụng tốt của thức ăn. Các loại máy sấy khác nhau được sử dụng để làm khô thức ăn viên. Thức ăn khô được làm lạnh trước khi đóng gói. Các túi giấy khổ cao được bọc bằng polythene được sử dụng để đóng gói thức ăn tôm để tránh làm hư chất lượng thức ăn trong quá trình vận chuyển và hấp thụ độ ẩm khi cất giữ.

“Kiểm soát chất lượng và lưu trữ”

Thức ăn phải được bảo quản trong khu vực khô ráo, thoáng khí và thông thoáng và nhiệt độ cần phải nhất quán. Bao thức ăn đặt trên kệ gỗ, không đặt dưới sàn. Không để trực tiếp trên sàn bê tông hoặc chạm vào tường của các bề mặt xây dựng vì dế dẫn đến sự phát triển của nấm mốc Aspergillus flavius sinh ra độc tố.

Tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp vì chúng sẽ ảnh hưởng xấu đến chất lượng vitamin và chất béo của thức ăn. Không lưu trữ thức ăn quá 3 tháng sau khi sản xuất.

Không thể sử dụng thức ăn bị loãng, ướt hoặc cũ. Thiệt hại về kinh tế đối khi sử dụng thức ăn kém chất lượng có thể lớn hơn chi phí liên quan đến việc loại bỏ nó. Các chất bảo quản như canxi propionate và các chất chống oxy hoá như ethoxyquin, BHA (butylated hydroxy anisole) và BHT (butylated hydroxyl toluene) có thể được sử dụng để bảo quản thức ăn.

Tác giả: S. Syed Raffic Ali and K. Ambasankar

Central Institute of Brackishwater Aquaculture

5 lời khuyên dành cho người nuôi tôm nếu không muốn tôm bị bệnh phân trắng.
– Nên thường xuyên kiểm vi khuẩn gây bệnh phân trắng khi tôm được 30 ngày tuổi.
– Nên giảm tảo và pH, khi màu tảo lên xanh, pH trên 8.1
– Nên kiểm tra ký sinh trùng thường xuyên định kỳ 5 ngày 1 lần.
– Nên kiểm tra đường ruột tôm thường xuyên nhất là các con tôm gần rốn.
– Nên kiểm tra phân tôm trong nhá, xem phân có chặt, dẻo và dài phân không.